Choco- Κολομβία. Γυναίκες αιχμάλωτες στην λάσπη και την προϊστορία

 

Στη βορειοδυτική άκρη της Κολομβίας η επαρχία Choco αποτελεί έναν επίγειο αλλά και υπόγειο φυσικό παράδεισο σε αντιδιαστολή με τις κολασμένες κοινωνικές συνθήκες στις οποίες ζούνε, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνθρωποι εκεί. Σκεπασμένη από ένα απέραντο τροπικό δάσος που εκτείνεται από τις παρυφές των Άνδεων έως τις ακτές του Ειρηνικού, με πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα, με δεκάδες μεγάλα ποτάμια και με τετρακόσιες ίντσες ετήσια βροχόπτωση, η επαρχία πνίγεται σε οργιώδη βλάστηση και αποτελεί ιδανικό έδαφος για πολλές καλλιέργειες. Στο υπέδαφος κρύβονται σημαντικές ποσότητες πετρελαίου, χρυσού, πλατίνας και άλλων πολύτιμων μετάλλων. Η επαρχία, με πρωτεύουσα την Ouibdo, αποτελεί το βόρειο κολομβιανό σύνορο με τον Παναμά και είναι η μοναδική από όλες που έχει ακτές στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων στην Choco, στις πόλεις αλλά και στις απομακρυσμένες περιοχές του δάσους , είναι Αφρό-κολομβιανοί και οι υπόλοιποι ιθαγενείς. Απόγονοι των μαύρων σκλάβων που έφεραν οι Ισπανοί, οι κάτοικοι της Choco αποτελούν μια από τις φτωχότερες ομάδες της χώρας. Ζούνε δίχως καμιά κρατική υποστήριξη, αντιμέτωποι με τις ασθένειες και με περιοδικούς λιμούς και καταδιωκόμενοι από τις πολιτικές λεηλασίας των μεγάλων πολυεθνικών που αρπάζουν τον φυσικό πλούτο της περιοχής. Όπως και στις υπόλοιπες περιοχές της Κολομβιανής υπαίθρου, ο στρατός και οι παραστρατιωτικές συμμορίες τις τελευταίες δεκαετίες συνεχίζουν να ασκούν μια πολιτική τρομοκρατίας, απομόνωσης και μαζικών εκτοπισμών για να αποδυναμωθεί το αντάρτικο. Γιατί οι μαύροι Κολομβιανοί, εξαιτίας της μακραίωνης καταπίεσης, ανάπτυξαν ένα ισχυρό κίνημα ελευθερίας. Ενίσχυσαν κατά χιλιάδες το στρατό του Μπολιβάρ και στήριξαν τα αριστερά επαναστατικά κινήματα που γεννήθηκαν τον περασμένα αιώνα στην χώρα.

Αναζητώντας τρόπους επιβίωσης πολλές ομάδες, κυρίως γυναικών, καταγίνονται με την αναζήτηση χρυσού στα εγκαταλειμμένα πεδία των μεγάλων χρυσωρυχείων που πριν από χρόνια οι πολυεθνικές εκμεταλλεύτηκαν προξενώντας ανεπανόρθωτες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και ερημώνοντας μεγάλες εκτάσεις του τροπικού δάσους από την αλόγιστη χρήση των χημικών για την επεξεργασία του μεταλλεύματος. Βουτηγμένες ολημερίς στην λάσπη που κουβαλούν στις όχθες τους τα ποτάμια, κάτω από τον καυτό τροπικό ήλιο και μέσα στην αποπνιχτική υγρασία, ομάδες από εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά με αυτοσχέδιους παραδοσιακούς τρόπους αναζητούν κόκκους χρυσού και πλατίνας. Κινδυνεύουν από τη διαδεδομένη ελονοσία αλλά και από τα χημικά που έχουν ποτίσει το έδαφος για να κερδίσουν -αν τις βοηθήσει η τύχη-ελάχιστα χρήματα, για την καθημερινή επιβίωση. Οι συνθήκες εργασίας ελάχιστα απέχουν από εκείνες των μαύρων σκλάβων που ανάμεσα στο 1600 και στο 1820 μετέτρεψαν την Choco σε μια από τις σημαντικότερες πηγές χρυσού για τους Ισπανούς αποικιοκράτες.

Οι μαύρες λασπωμένες γυναίκες στην Choco τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει ένα από τα αγαπημένα θέματα των μεγάλων δυτικών ΜΚΟ. Εκπονώντας προγράμματα με αντικείμενο τον λεγόμενο «πράσινο χρυσό», υποστηρίζουν το «ελεύθερο» διεθνές μικρεμπόριο κοσμημάτων από χρυσό που προέρχεται από τη σκληρή παραδοσιακή δουλειά τους στις λάσπες, θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο θα βγούνε -δήθεν- από την μεγάλη φτώχεια. Χρηματοδοτούν συνεταιρισμούς μικρών παραγωγών και προπαγανδίζουν τη δυνατότητα ειρηνικών κοινωνικών αλλαγών, μέσα από τη διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων. Υπερτονίζουν τις διαφορές και τις τοπικές ιδιαιτερότητες υποσκάπτοντας την εκδοχή ευρύτερων κοινωνικών συσπειρώσεων ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικές ομάδες. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις, οι ΜΚΟ είναι υπερδραστήριες σε περιοχές που οι πληθυσμοί οδηγούνται σε επιλογές μαζικής αντίστασης και ένοπλων αγώνων για την κοινωνική ανατροπή.

* Στις αρχές αυτού του μήνα , απελευθερώθηκε η πιο διάσημη όμηρος των ανταρτών του FARC-EP, για έξι και πλέον χρόνια, η γαλλοκολομβιανή Ίνγκριντ Μπετανκούρ, σε μια επιχείρηση του στρατού με πολλά σκοτεινά σημεία και με την υποστήριξη τουλάχιστον των Αμερικάνων και των Ισραηλινών. Η Μπετανκούρ παρουσιάστηκε στο πλευρό του εγκληματία προέδρου Ουρίμπε, ευχαρίστησε τον λαομίσητο κυβερνητικό στρατό και έτυχε πανηγυρικής υποδοχής από τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί. Αρκετοί μάλιστα πιθανολογούν πως είναι η καλύτερη επιλογή για μια πολιτική αλλαγή στην Κολομβία. Αλλαγή από εκείνες που γίνονται για να μην αλλάξει στην πραγματικότητα τίποτε. Σε δηλώσεις της, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, είπε μεταξύ άλλων: «Αισθάνομαι σα να επέστρεψα από ένα ταξίδι στο παρελθόν, κατά την προϊστορική περίοδο, είναι πολύς καιρός που δεν έχω δει ηλεκτρικό φως ή δεν είχα τρεχούμενο νερό ή ζεστό νερό». Η Μπετανκούρ τώρα μπορεί να είναι ευτυχισμένη που επέστρεψε στη σύγχρονη εποχή με όλες τις ανέσεις που της παρέχει το βαρύ όνομα και η μεγαλοαστική καταγωγή της . Οι γυναίκες στην επαρχία Choco, που ζούνε βουτηγμένες στην λάσπη δεν έχουν έστω και μια αμυδρή ελπίδα για απόδραση από την προϊστορική εποχή.