21 Ιουν 2008

Winchester –Μασαχουσέτη. Ιερόσυλοι κλέφτες χαλκού

 

Ο πενήντα επτάχρονος Φρεντ Μπένσον ήταν διπλά άτυχος, από τις αρχές του χρόνου. Για πάνω από είκοσι χρόνια νεωκόρος στην επισκοπική εκκλησία των Επιφανίων στην ομώνυμη ενορία, στο Winchester, ανακάλυψε με έκπληξη ένα χιονισμένο πρωινό στα μέσα του Φλεβάρη, πως είχαν εξαφανιστεί όλες οι υδρορροές και κάθε τι μεταλλικό από τις εξωτερικές όψεις της εκκλησίας καθώς και κομμάτια από τα μεταλλικά σημεία της στέγης. Η κακοτυχία συμπληρώθηκε όταν στην προσπάθεια του, μερικές ημέρες μετά, να αποκαταστήσει τις ζημιές στην οροφή, έπεσε από ψηλά με αποτέλεσμα να τραυματιστεί και να μείνει για ένα μήνα στο κρεβάτι. Στα τοπικά μέσα της πόλης, ο νεωκόρος παρουσιάστηκε σαν το πρώτο ανθρώπινο θύμα των κλεφτών χαλκού, οι οποίοι εκείνη τη βραδιά, ξήλωσαν χάλκινους σωλήνες και από το δημοτικό ωδείο και το κτίριο μιας άλλης ενορίας.
Η μικρή πόλη των είκοσι, περίπου, χιλιάδων κατοίκων, κυρίως λευκών με ιρλανδέζικη καταγωγή, που βρίσκεται στην κομητεία Middlesex της Μασαχουσέτης, περίπου οκτώ μίλια βόρεια της Βοστόνης δεν έχει καμία σχέση με τα σκληρά αμερικάνικα αστικά κέντρα της υψηλής εγκληματικότητας. Περνά ήσυχα τις ημέρες της, με ένα μέσο οικογενειακό εισόδημα αρκετά καλό για τα δεδομένα της αμερικάνικης υπαίθρου και με πολύ χαμηλό το ποσοστό των ανθρώπων που ζούνε κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας. Όσο για την εκκλησία με τον πύργο δίπλα της που αποτελεί σήμα κατατεθέν της πόλης, πέρυσι γιόρτασε τα εκατό χρόνια από τότε που κτίστηκε, με αρκετές εκδηλώσεις και με ένα πρόγραμμα δωρεών για τον εκσυγχρονισμό του καμπαναριού της.
Το περιστατικό αν και ασυνήθιστο για την μικρή πόλη είναι πλέον μέρος ενός καθημερινού φαινομένου στις Ενωμένες Πολιτείες, που απλώνεται γοργά σαν επιδημία τα τελευταία χρόνια. Από παντού σχεδόν τα αστυνομικά δελτία αναφέρουν συνεχείς κλοπές χάλκινων και άλλων μεταλλικών αντικειμένων, από σπίτια, δημόσια κτίρια, δρόμους και ηλεκτρικές ή τηλεφωνικές εγκαταστάσεις. Με την τιμή του χαλκού να έχει τετραπλασιαστεί, η παράνομη πώλησή του για ανακύκλωση αποτελεί πλέον μια προσοδοφόρα ασχολία για τους ανθρώπους που βρίσκονται στη σκοτεινή πλευρά της αμερικάνικης κοινωνίας. Σε περιοχές μάλιστα που πλήττονται από φυσικές καταστροφές, όπως για παράδειγμα στη Νέα Ορλεάνη αλλά και σε γειτονιές πολλών πόλεων που οι ένοικοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους εξαιτίας της αδυναμίας τους να πληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια, αυτού του τύπου οι λεηλασίες είναι πολύ συνηθισμένη κατάσταση. Όχι λίγες φορές πάλι, η διακοπή των τηλεφωνικών συνδέσεων και του ηλεκτρικού οφείλεται σε κλοπές μεταλλικού υλικού και στο ξήλωμα χάλκινων καλωδίων. Ανεπίσημα μάλιστα υπολογίζονται σε πάνω από δέκα οι άνθρωποι που στην προσπάθεια τους να αποσυνδέσουν ηλεκτροφόρα καλώδια σκοτώθηκαν σε όλη τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια. Μια επίσης προσοδοφόρα κλοπή είναι αυτή των καταλυτών από τα αυτοκίνητα με σκοπό την απόσπαση των κομματιών από λευκόχρυσο, που και αυτού η τιμή έχει εκτοξευθεί στα ύψη, ενώ στο Σεντ Λούις, οι κλέφτες μετάλλων έφτασαν να αρπάξουν όλα τα κλιματιστικά από ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα για φτωχά παιδιά. Η ραγδαία εξάπλωση των κρουσμάτων έχει οδηγήσει μάλιστα ορισμένες πολιτείες να επιβάλλουν στις εταιρείες ανακύκλωσης να ελέγχουν σχολαστικά τη νόμιμη προέλευση των υλικών που αγοράζουν.
Το κυνήγι των μετάλλων για ανακύκλωση σαν πηγή εισοδήματος από τους φτωχούς που εξωθούνται στην παρανομία, δεν είναι μόνο αμερικάνικο φαινόμενο. Σχεδόν παντού στον κόσμο, τόσο στις φτωχές χώρες αλλά και στον πλούσιο Βορρά, τα υλικά από χαλκό, αλουμίνιο και άλλα μέταλλα έχουν μετατραπεί, εξαιτίας της κατακόρυφης αύξησης της τιμής τους, σε πηγή επιβίωσης και καταφύγιο σε μια περίοδο που η φτώχεια αναπτύσσεται ραγδαία. Αρκετοί μάλιστα εκτιμούν πως το διεθνές εμπόριο κλεμμένου σκραπ έχει αυξηθεί δραματικά τον τελευταίο καιρό, με την Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας να πρωταγωνιστούν σε αγορές χιλιάδων τόνων για τα έργα ανοικοδόμησης ακόμα και αυτά των Ολυμπιακών Αγώνων.

* Τις ίδιες περίπου ημέρες με την κλοπή στο Winchester, στα Χανιά στην περιοχή του Ταυρωνίτη οι κάτοικοι έμειναν χωρίς τηλέφωνα γιατί άγνωστοι έκοψαν τα καλώδια του ΟΤΕ στην γέφυρα του Σκουτελώνα και άρπαξαν τα εκατό κιλά χαλκού που τα τύλιγε. Υπολογίζεται πως στην αγορά ο συγκεκριμένος τύπος χαλκού πουλιέται προς τέσσερα ευρώ το κιλό.

7 Ιουν 2008

La Saline- Αϊτή. Μπισκότα από χώμα

Μπορεί να μην είναι φημισμένη όπως η Σιτέ Σολέιγ, αλλά δεν υπολείπεται καθόλου σε αθλιότητα, η παραγκούπολη La Saline, βόρεια του κέντρου του Πορτ-ο-Πρενς, δυτικά της μεσοαστικής Delmas, δίπλα στην Bel-Air και την Martissant, στις παρυφές του τρομερού Fort Dimance, που για δεκαετίες χρησιμοποιήθηκε από τους Ντυβαλιέ σαν φυλακή και άντρο βασανιστηρίων.

Στα στενά βρώμικα σοκάκια της παραγκούπολης αλλά και στις λιγοστές ταράτσες, ακόμη και στην οροφή του φρουρίου, ψήνονται στον ήλιο χιλιάδες στρογγυλά, υποκίτρινα στο χρώμα, μπισκότα, που αμέσως μετά πουλιούνται στην λαϊκή αγορά της παραγκούπολης αλλά και σε πολλά σημεία της πρωτεύουσας.

Φτιαγμένα από ασβεστούχο χώμα που προέρχεται κυρίως από την γύρω περιοχή της πόλης Hinche, στα σύνορα με την Δομινικανή Δημοκρατία, νερό, χορταρικά και αλάτι, τα «βρώμικα μπισκότα», όπως είναι γνωστά, ενώ παλιότερα τρώγονταν μόνο από τις πολύ φτωχές έγκυες γυναίκες για την πρόσληψη ασβεστίου, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει καταφύγιο καθημερινής διατροφής για πολλές χιλιάδες απεγνωσμένους Αϊτινούς. Ειδικά από πέρυσι τον Δεκέμβριο, που η τιμή του ρυζιού εκτοξεύτηκε στα ύψη, γεγονός που οδήγησε στην έσχατη πείνα εκατομμύρια Αϊτινούς που ξέσπασαν φέτος τον Απρίλη σε άγριες διαδηλώσεις και λεηλασίες, τα μπισκότα από χώμα έγιναν περιζήτητα αποτελώντας το σύμβολο της εξαθλίωσης και της διατροφικής κρίσης στην χώρα αυτή της Καραϊβικής.


Για τους οκτώ από τους δέκα Αϊτινούς, που ζούνε με λιγότερο από ένα δολάριο εισόδημα την ημέρα τα εξήντα σεντς που χρειάζονται για την αγορά δυο φλιτζανιών ρυζιού (αύξηση 50% σε ένα χρόνο) αποτελεί απαγορευτικό όριο. Σε αντίθεση με τα μπισκότα από χώμα που παρότι και αυτών η τιμή αυξήθηκε (η εκατοντάδα από 1,5 δολάριο έφτασε τα 5 δολάρια!) εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης, τα πέντε σεντς που χρειάζονται για την αγορά ενός από αυτά καταφέρνει να διασκεδάσει την καθημερινή πείνα και να τους επιτρέψει να κοιμηθούν χωρίς το άσχημο αίσθημα σαν αυτό όταν πίνεις Clorox. (Clorox, είναι μια γνωστή μάρκα χλωρίνης, με την οποία οι Αϊτινοί παρομοιάζουν το αίσθημα που δημιουργεί το άδειο, για ημέρες, στομάχι).

Η πρώτη αφρό-αμερικάνικη δημοκρατία στην ιστορία, που το 2004 γιόρτασε με άγριες διαδηλώσεις τα διακόσια χρόνια της ανεξαρτησίας της, είναι σήμερα η φτωχότερη στην αμερικάνικη ήπειρο και ουσιαστικά υπό κατοχή από στρατεύματα του ΟΗΕ που στάλθηκαν κατ’ απαίτηση της Ουάσιγκτον, η οποία ενδιαφέρεται σταθερά να μην ξεφύγουν οι εξελίξεις από τον έλεγχό της. Μέχρι την δεκαετία του Ογδόντα η χώρα, που καταλαμβάνει το ανατολικό μισό του νησιού Ισπανιόλα, με 8,2 εκατομμύρια κατοίκους, είχε επάρκεια στην παραγωγή ρυζιού. Έκτοτε, ύστερα από εντολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, κατάργησε τους εισαγωγικούς δασμούς και μετατράπηκε σε καθαρό εισαγωγέα. Τότε οι οικονομικοί οργανισμοί της Δύσης και ειδικά οι Αμερικάνοι υπόσχονταν στους δύστυχους Αϊτινούς πως θα μετατρέψουν την χώρα σε Ταϊβάν της Καραϊβικής με την έλευση επενδύσεων στον μεταποιητικό τομέα και το άνοιγμα θέσεων για εργασία για τους ξεκληρισμένους αγρότες. Τελικά όμως τα πράγματα έγιναν εντελώς διαφορετικά. Για τους Αμερικάνους παραγωγούς η Αϊτή έγινε ένας από τους καλύτερους πελάτες πλέον, μιας και αποτελεί την τέταρτη σε μέγεθος εξαγωγική αγορά του αμερικάνικου ρυζιού. Οι μικροί αγρότες-καλλιεργητές ρυζιού στην εύφορη κοιλάδα Artibonite καταστράφηκαν και συνέρευσαν, όπως και χιλιάδες άλλοι αγρότες, στα αστικά κέντρα και στις παραγκουπόλεις χωρίς να βρίσκουν δουλειά γιατί οι επενδύσεις δεν ήρθαν ή όσες λιγοστές ήρθαν πληρώνουν εξευτελιστικά μεροκάματα. Και η πλειοψηφία των Αϊτινών βυθίστηκε στην έσχατη μιζέρια, γυρνώντας στα προϊστορικά χρόνια τότε που η γεωφαγία ήταν διαδεδομένη.

* Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), Ζακ Ντιούφ, στην Ρώμη, που πριν λίγες ημέρες φιλοξένησε την σύνοδο κορυφής του οργανισμού, ανήγγειλε το τέρμα των λόγων και την έναρξη των πράξεων σχετικά με την αυξανόμενη πείνα στον πλανήτη. Την ίδια στιγμή μια γνωστή αμερικάνικη ΜΚΟ, η «Bright Hope International», στέλνει σακουλάκια με έξι μπισκότα αργίλου, μέσω του διαδικτύου, σε υποψήφιους δωρητές για να προκαλέσει συγκίνηση και βοήθεια για τους πεινασμένους Αϊτινούς. Όση αξία και αποτελεσματικότητα θα έχει η εκστρατεία των «βρώμικων μπισκότων» άλλη τόση θα έχουν και οι εξαγγελίες του επικεφαλής του FAO και των φιλεύσπλαχνων δυτικών ηγετών που ενδιαφέρθηκαν για την παγκόσμια πείνα, ενόψει της διάσκεψης στην ιταλική πρωτεύουσα.