Mambia- Γουινέα. Ο πιο κόκκινος βωξίτης

Ο βωξίτης ανακαλύφτηκε από τον γάλλο γεωλόγο Pierre Berthier πριν από 190 χρόνια περίπου, στην περιοχή της πόλης Μπω στην Προβηγκία, από την οποία πήρε και το όνομά του. Το ορυκτό αποτελεί την πρώτη ύλη για την παραγωγή της αλουμίνας και μετά του αλουμινίου. Ανάλογα με την περιεκτικότητά του σε διαφορετικά υδροξείδια του σιδήρου παίρνει και το χρώμα του, από κόκκινο έως κίτρινο και μερικές φορές γκρίζο. Ο κοκκινωπός βωξίτης, που είναι και ο πιο συνηθισμένος, περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα του οξειδίου του τρισθενούς σιδήρου, γνωστού σαν αιματίτης. Τι γίνεται όμως όταν, πέρα από τις προσμίξεις των ορυκτών, το μετάλλευμα ποτίζεται και με ανθρώπινο αίμα;

Η Kindia είναι μια από τις επτά επαρχίες της Γουινέας στη Δυτική Αφρική που βρέχεται από τον Ατλαντικό και περιλαμβάνει τα πιο εύφορα εδάφη της χώρας μαζί και την πρωτεύουσα Κονακρί. Είναι γνωστή και σαν πρωτεύουσα των φρούτων λόγω της πλούσιας αγροτικής παραγωγής, που τροφοδοτείται από το τροπικό κλίμα στην παράκτια ζώνη και τα πολλά νερά που φέρνουν τα ποτάμια που εκβάλλουν στον ωκεανό. Η Γουινέα όμως είναι πλούσια και στο υπέδαφός της. Διαθέτει εκτός από ορυκτά διαμάντια και κοιτάσματα ουρανίου και το ένα τρίτο των γνωστών αποθεμάτων βωξίτη παγκοσμίως, κάνοντάς τη μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς και εξαγωγείς. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα και η πλειονότητα των 9,5 εκατομμυρίων ανθρώπων της δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από την αφρικάνικη «μοίρα» τους. Ο επίγειος και υπόγειος πλούτος της χώρας λαφυραγωγείται συστηματικά από τις πολυεθνικές σε συνεργασία με μια μειοψηφική, πουλημένη στους ξένους, ελίτ, η οποία παίζει τον ρόλο του επιστάτη, του χωροφύλακα και του εγγυητή των ξένων επενδύσεων. Στην Kindia λοιπόν και συγκεκριμένα στην περιοχή γύρω από την πόλη Mambia, 80 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Κονακρί, πριν από λίγες ημέρες ο στρατός σκότωσε τουλάχιστον δύο διαδηλωτές και τραυμάτισε πολλούς άλλους για να εμποδίσει μια κινητοποίηση ενάντια στη ρώσικη πολυεθνική Rusal που λεηλατεί ένα μεταλλείο βωξίτη και ως συνήθως δεν ανταποκρίνεται ούτε στις ελάχιστες οικονομικές δεσμεύσεις της προς τις τοπικές κοινότητες.

Η χώρα που γιορτάζει τον φετινό Οκτώβρη τα πενήντα χρόνια της τυπικής ανεξαρτησίας της από τη Γαλλία, είναι αλυσοδεμένη σε έναν φαύλο κύκλο καθυστέρησης, με την πλειονότητα να ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, χωρίς βασικές υποδομές και με κατεστραμμένες ακόμη και εκείνες τις υποδομές, όπως ο σιδηρόδρομος, που φτιάχτηκαν την εποχή της αποικιοκρατίας. Σαν να μην έφταναν τα γνωστά βάσανά της, προστέθηκαν και καινούργια από έναν ανανεωμένο ανηλεή ανταγωνισμό Αμερικάνων, Καναδών, Ρώσων και Κινέζων που διαμέσου των πολυεθνικών τους διεκδικούν τα κοιτάσματα του βωξίτη. Το μοίρασμα που επιχειρεί το καθεστώς δεν μπορεί να εμποδίσει αυτήν την αναμέτρηση που προοπτικά θα φέρει μεγαλύτερο χάος και αστάθεια.

Τον Φλεβάρη του 2007 το καθεστώς του ισόβιου σχεδόν –τυπικά εκλεγμένου με όργιο νοθείας– προέδρου Λανσάνα Κοντέ (είναι μόνο ο δεύτερος σε αυτά τα 50 χρόνια μετά τον ιδρυτή και δικτάτορα Σεκού Τουρέ), για να σταματήσει μια πανεθνική απεργία 18 ημερών, εξαπέλυσε ένα κύμα άγριας βίας που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 60 ανθρώπους. Επειδή το καθεστώς είναι καλός μαθητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και υπερασπιστής της δράσης των πολυεθνικών, η Δύση αλλά και η Ανατολή έκαναν πως δεν είδαν τη μεγάλη σφαγή. Γι’ αυτούς όλους σημασία έχει να φορτώνεται, δίχως εμπόδια, ο βωξίτης στα πλοία από το λιμάνι της πρωτεύουσας. Τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες και δουλειά μερικών μόνο ΜΚΟ που, αραιά και πού, βγάζουν καμιά ανακοίνωση που κατατάσσει το καθεστώς σε ένα από τα πιο διεφθαρμένα της Αφρικής. (Transparency International 2006.) Ετσι για να σώζονται τα προσχήματα και να υπάρχει πάντα διαθέσιμο και ένα χαρτί για εκβιασμό και πίεση.

* Στις αρχές του Οκτώβρη μια αντιπροσωπεία του ΔΝΤ επισκέφτηκε το Κονακρί για να αποτιμήσει την πρόοδο του προγράμματος PRGF που υποτίθεται έχει στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας! Από τότε που εφαρμόστηκε και στη Γουινέα το πρόγραμμα, που απευθύνεται σε 78 χώρες(!), η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο. Από τις αρχές του 2007, εκτός των άλλων, ακόμα και στην πρωτεύουσα το ηλεκτρικό ρεύμα σπανίζει, με αποτέλεσμα το βράδυ το Κονακρί να μετατρέπεται σε πόλη-φάντασμα.

Λωρίδα της Γάζας. Το λυπημένο Ραμαζάνι

Ο τέταρτος στύλος του ισλάμ, δηλαδή η νηστεία στον ένατο μήνα του ισλαμικού σεληνιακού ημερολογίου, το γνωστό Ραμαζάνι, τελείωσε φέτος την Τρίτη 30 του Σεπτέμβρη με το γιορτασμό της Ιντ αλ-Φιτρ, το Μπαϊράμι, με τελετές και γιορτές σε όλο το μουσουλμανικό κόσμο, ύστερα από τη νύχτα της Δυνάμεως. Για το 2008, ο Ραμαντάν, σύμφωνα με το γρηγοριανό ηλιακό ημερολόγιο, ξεκίνησε την 1η του Σεπτέμβρη και μαζί του ξεκίνησε η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή, που όπως και στο χριστιανικό κόσμο απαιτεί εκτός από νηστεία και νυχτερινά πλούσια τραπέζια με εκλεκτά εδέσματα και φαγητά. Αυτά σε φυσιολογικές συνθήκες, ακόμα και φτωχικές, μιας και η παράδοση απαιτεί σε αυτήν την περίπτωση ακόμα και από το υστέρημά τους οι φτωχοί μουσουλμάνοι να προσπαθούν να γεμίσουν το οικογενειακό τραπέζι. Τι γίνεται όμως όταν οι συνθήκες αναγκάζουν τη νηστεία της ημέρας να τη διαδέχεται η πείνα της νύχτας; Ακόμα και αυτή η λύση που έδωσαν τούρκοι θεολόγοι, που αποφάνθηκαν πως δεν αποτελεί παραβίαση των κανόνων η χρήση έμπλαστρων που καταπολεμούν το αίσθημα της πείνας, αφορούσε τους πιστούς που νηστεύουν κατά τη διάρκεια της ημέρας!

Στην πυκνοκατοικημένη λωρίδα της Γάζας, των τριακοσίων εξήντα τετρ. χιλιομέτρων, η συντριπτική πλειοψηφία του 1,5 εκατομμυρίου Παλαιστίνιων πέρασε και το φετινό Ραμαζάνι σε συνθήκες που λίγο απέχουν από τη λιμοκτονία. Ηταν το πιο λυπημένο Ραμαζάνι, παραπονέθηκε ο Emad Antar, μπακάλης στην κεντρική αγορά της Γάζας, που προμηθεύτηκε λιγοστά τρόφιμα και κρέας από την Αίγυπτο μέσω των τούνελ στη μεθόριο, αλλά δεν κατάφερε να τα πουλήσει. Από την άλλη, ο Salem Ebidδήλωσε σε δημοσιογράφους πως τα εννιά παιδιά του έχουν να φάνε κρέας πέντε μήνες και ούτε αυτές τις γιορτινές μέρες κατάφερε να τους εξοικονομήσει μια μικρή μερίδα. Λίγες ανθρωπιστικές οργανώσεις, κύρια με τη συνδρομή του ΟΗΕ και ορισμένων αραβικών κρατών, έσπευσαν να απαλύνουν τη βαριά ατμόσφαιρα μοιράζοντας πακέτα βοήθειας. Ενα μπουκάλι πετρέλαιο, από τρία κιλά ρύζι, ζάχαρη και ρεβίθια και δύο δοχεία τοματοπολτό ήταν το περιεχόμενο των πακέτων που μοίραζε όλο το μήνα μια οργάνωση σε κεντρικό σημείο της πόλης, μπροστά σε ατέλειωτες ουρές Παλαιστίνιων. Αλλά και η απόφαση της Αιγύπτου να ανοίξει για δύο ημέρες τα σύνορα δεν έδωσε ανακούφιση σε όσους δεν έχουν χρήματα να ψωνίσουν. Το Ισραήλ έσφιξε κι άλλο τον κλοιό της πολιορκίας και αυτές ακόμη οι ισραηλινές εφημερίδες ήταν γεμάτες περιγραφές της απελπιστικής κατάστασης. Οι Παλαιστίνιοι με τη συνενοχή του δυτικού κόσμου και των αραβικών αντιδραστικών καθεστώτων τιμωρούνται συλλογικά για την απόφασή τους να μη σκύψουν το κεφάλι και για τη μαζική ετυμηγορία τους στην εκλογή κυβέρνησης από τη Χαμάς.

Ο παραλληλισμός με την πολιορκία και τη γενοκτονία των Γερμανών στο εβραϊκό γκέτο της Βαρσοβίας το 1941, που τόσο κατανυκτικά τιμά το σιωνιστικό κράτος κάθε χρόνο, είναι απόλυτα δίκαιος. Οκτώ στους δέκα Παλαιστίνιους της Γάζας ζούνε πλέον απόλυτα εξαρτημένοι από τη ροή της ανθρωπιστικής βοήθειας, που και αυτήν ελέγχει σκληρά το Ισραήλ και τη χρησιμοποιεί για εκβιασμό. Εξι στα δέκα παιδιά κάτω των πέντε χρόνων πάσχουν από αναιμία. Πέντε στους δέκα Παλαιστίνιους από τον ενεργό πληθυσμό είναι άνεργοι και αρκετοί από τους υπόλοιπος υποαπασχολούμενοι. Τρεις στους δέκα ζούνε σε άθλιες συνθήκες στα προσφυγικά στρατόπεδα και οι πιο πολλοί από τους υπόλοιπους σε κατοικίες χωρίς στοιχειώδεις υπηρεσίες. Χιλιάδες παιδιά γυρίζουν στους δρόμους ολημερίς, αδυνατώντας να πάνε σχολείο. Οι κρατικοί υπάλληλοι είναι απλήρωτοι εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση. Πολλοί πλέον μιλούν για ανθρωπιστική καταστροφή δίπλα σε μια ερειπωμένη οικονομία. Η λωρίδα της Γάζας είναι ένα σύγχρονο αίσχος για τις δυτικές δήθεν πολιτισμένες κοινωνίες, η μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου και μια ανοιχτή πληγή για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο στον πλανήτη.

* Στις μέρες του Ραμαζανιού, τουλάχιστον επτά Παλαιστίνιοι προστέθηκαν στο μακάβριο κατάλογο των νεκρών από την κατάρρευση των υπόγειων στοών στην αιγυπτιακή μεθόριο. Πέντε από αυτούς παγιδεύτηκαν όταν οι αιγυπτιακές αρχές προκάλεσαν επίτηδες έκρηξη σε ένα τούνελ στο Αλ-Μπαραζίλ στη Ράφα και άλλοι δύο κοντά στο πέρασμα Σαλάχ-αλ-ντιν κατά τη διάρκεια της εκσκαφής.