Δεν υπάρχει λέξη αντίστοιχη στα ελληνικά ή στα αγγλικά για να αποδώσει το πλήρες νόημα της μογγολικής dzud ή zud . Από τα βάθη των αιώνων το dzud, για τους Μογγόλους στις απέραντες στέπες είναι η μεγάλη καταστροφή που προξενεί η φύση . Δηλαδή όταν ένα άνυδρο καλοκαίρι το διαδέχεται ένας πολύ βαρύς χειμώνας. Το λευκό dzud , μάλιστα, είναι κανονικός εφιάλτης, όταν σκεπάζεται όλη η γη με ένα πυκνό και ψηλό στρώμα χιονιού. Τότε τα άλογα, οι κατσίκες που με το τρίχωμα τους παράγεται το φημισμένο μογγολικό κασμήρι, τα πρόβατα, τα βοοειδή και οι καμήλες, δεν μπορούν να βοσκήσουν και λιμοκτονούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Οι λιγοστές αποξηραμένες τροφές από το καλοκαίρι τελειώνουν γρήγορα και τα κοπάδια δεν αντέχουν σε θερμοκρασίες που φτάνουν, τους σαράντα βαθμούς κάτω από το μηδέν. Ακόμα και οι πρόχειρες παραδοσιακές υπαίθριες κατασκευές από αποξηραμένη κοπριά, τα khurjun, μέσα στις οποίες συγκεντρώνονται τα ζώα δεν μπορούν να τα προστατέψουν από το κρύο, ειδικά όταν αυτά είναι υποσιτισμένα. Οι κτηνοτρόφοι ακόμα και στις περιπτώσεις που βάζουν φωτιά στις στοίβες με τις κοπριές την νύχτα δεν καταφέρνουν να σώσουν παρά μόνο τα πιο δυνατά. Στην απελπισία τους αναγκάζονται πολλές φορές να κοιμούνται αγκαλιά μέσα στις λευκές γιούρτες τους με όσα ζώα καταφέρνουν να χωρέσουν.
Τα dzud, στα παλιότερα χρόνια σύμφωνα με τις προφορικές αφηγήσεις των γεροντότερων έρχονταν αραιά , το πολύ κάθε είκοσι χρόνια. Τελευταία έχουν γίνει πιο τακτικά, σχεδόν κάθε πέντε χρόνια και μερικές φορές επαναλαμβάνονται για δύο η και τρεις φορές συνέχεια όπως την τριετία 1999-2002. Αρκετοί αποδίδουν την συχνότητα στις κλιματικές αλλαγές αν και ορισμένοι θεωρούν πως η σκληρότητα των επιπτώσεων των dzud , στα ζώα και τους ανθρώπους έχει μεγαλώσει εξαιτίας των άναρχων κοινωνικών , παραγωγικών και οικονομικών μεταβολών στην ύπαιθρο. Το φετινό dzud , θεωρείται πλέον, το χειρότερο των τελευταίων δεκαετιών, τόσο σε ποσότητα χιονιού όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Το 80% από τα βοσκοτόπια έχει καλυφθεί από ένα λευκό στρώμα πάχους από είκοσι έως εξήντα πόντους και το θερμόμετρο έφτασε τους πενήντα βαθμούς μείον. Ήδη η κυβέρνηση στο Ουλάν Μπατόρ όσο και διεθνείς οργανισμοί μιλάνε για τρομακτική οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή και αυξάνονται οι εκκλήσεις για διεθνή βοήθεια. Υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του χειμώνα θα χαθούν πάνω τέσσερα εκατομμύρια ζώα και σε ορισμένες επαρχίες της χώρας οι πληθυσμοί των κτηνοτρόφων απειλούνται με πείνα, ασθένειες και πλήρη καταστροφή του ζωικού κεφαλαίου τους.
Από το 1990, που στην Μογγολία νίκησε η λεγόμενη δυτική δημοκρατία και επιβλήθηκαν οι νόμοι της αγοράς και της ατομικής ιδιοκτησίας, στην ύπαιθρο συνέβη μια τρομακτικά βίαιη και παραγωγικά καταστροφική μεταβολή. Οι συνεταιρισμοί και οι κολεκτίβες διαλύθηκαν, το ζωικό και τεχνικό κεφάλαιο τους μοιράστηκε βιαστικά αφού πρώτα έγινε το απαραίτητο πλιάτσικο και οι κτηνοτρόφοι που για δεκαετίες ζούσαν κάτω από την κρατική προστασία και με δεσμούς αλληλεγγύης, αφέθηκαν στην μοίρα τους. Η εκτίναξη της διεθνούς τιμής στο κασμήρι, οδήγησε πολλούς κτηνοτρόφους να αυξήσουν το ζωικό κεφάλαιο τους σε κατσίκες , δανειζόμενοι από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των αλλαγών. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή στα βοσκοτόπια από την υπερβόσκηση και την ανατροπή των παραδοσιακών ισορροπιών στην αγροτική οικονομία. Η δραματική πτώση της ζήτησης τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης , έφερε ένα μεγάλο κτύπημα και άφησε τους περισσότερους κτηνοτρόφους καταχρεωμένους. Και το φετινό dzud συμπλήρωσε την καταστροφή.
* Δείτε ένα συγκλονιστικό βίντεο του Skynews στην διεύθυνση
